«Карга карганын көзүн чокубайт»

Автор: uson-kasybekov, октября 3, 2016

26-сентябрь күнү Жогорку Кеӊештин профилдик комитети 2016-жылдагы январь—август айларынын аралыгында республиканын бюджетинин аткарылышынын чоо-жайы жөнүндө өкмөттүн маалыматын укту. Маалыматты финансы министри Адылбек Касымалиев комитет алдында алып чыгып баяндап берди. Айтымына караганда 8 айдын ичинде салыктан түшкөн каражат 1,057 миллиарда сомго дейре жер көчкөндөй болуп кыскарып кеткен. Министирдин түшүндүргөнү боюнча бул жылы 2014-жылга салыштырып караганда импорттун көлөмү 35% чейин түшүп, натыйжада бажы кызматы аркылуу келип түшкөн салык каражаттары кескин төмөндөп кетүүгө дуушар болду. Финасы министри ошол эле кезде республиканын бюджетинин бардык корголгон статьялар аткарылат, аткарылбай койбойт деген убадасын кабаттап берип жибергенге үлгүрдү. Асресе, А.Касымалиевдин жер чечегин безеген далбасасы ооздору күйүп калган депутаттарды чыпчаӊ ишендирип жибере алган жок. Тил эмизип куру убада менен кутулгусу келип турган министирге бюджет жана финансы комитетинин төр агасы Аскарбек Шадиев атырылып бир тийди: «8 айдын ичинде аткарылбаган иштер алдыдагы 4 айдын ичинде түп тамырынан берип өзгөрүп кетет, экономика оӊ жагына оойт дегенге кантип ишенсе болот» – деди ачуусу келе түшкөн комитеттин төр агасы. Акыры комитет мүчөлөрү ары кетип бери келген кызуу талаш-тартыштардан кийин премьер-министирдин чакырып анын өз оозунан 2016-жылдын бюджетинин аткарылышы боюнча кеӊири маалымат алуу чечимине келип токтошту.
Көп узабай парламенттин спикери Чыныбай Турсунбеков А Шадиевди кабыл алып мамлекеттик бюджеттин параметрлерин дыкат карап чыгып, казнадан чыгымдалган каражаттарды оптималдаштыруу жана республикалык бюджеттин тартыштыгын кыскартуу зарылдыгы келип чыкканы боюнча атайы сөз козгоду.Ошого эле учурга оро пара «эл аралык мамилелер, коргонуу жана коопсуздук» комитетинде 2017-жылдын бюджети негедир жапма челек режимде талкуулана баштаганы боюнча маалымат тарады. Жогорку Кеӊештин каплеттен минтип чабылып- чачылып дүрбөлөӊ түшүп калышы, алибетте, бекеринен болгон жок. Себеби республиканынын негизги мыйзамдарынын бири болгон бюджет жөнүндөгү мыйзамы аткарылбай жатканы, аткарылып кетери да арсар экени ачык болуп болуп калган. Бул болсо парламентти кыжалатка салып ойлондурбай койбойт эле. Айтпаса жалганбы, өкмөт жылдын башында экономикалык өсүш 5.2% ке чыгарылат деп берген убадасын ишке ашыра алган жок. Майнап чыгара албай толук фиаского учурады. Жыл аяктап баратканда экономикалык өсүш бар болгону 2,1% камсыз болгону аныкталып жатат. Финансы министирлигинин маалыматы боюнчаакыркы 8 айдын ичинде күткөндөн тышбюджетке 2 млрд 100 млн сом каражат келип түшпөй өкмөттү мүчүтүп таштады. Башкача айтканда ойлогон ойду турмуш ашкерелеп салды. Бюджеттин тартыштыгы астрономиялык деӊгелге, 22 млрд сомго чейин тээп чыгып кетти. ЖКнын профилдик комитетиндеги жыйынында финансы министри А. Касымалиевдин билдиргенине караганда прогноз боюнча 2016-жылы бюджеттин тартыштыгы ИДП (ички дүӊ продукция) карата 4,9% түзүп калышы күтүлөт. Бул оӊбогондой чоӊ сумма. Ошентип, парламент мурдуна суу жеткенден кийин азыркы кезде кыйгай кызуу жүрүп жаткан саясый баталиядан аз да болсо алаксып көӊүлдү өлкөдөгү экономикалык жана бюджеттик кризике топтоштурууга аргасыз. Кийинки кездери карапайым калктын социалдык абалы мышык ыйлагандай деӊгелге чейин келип жеткени бийлик мыкчыгерлерин тынчсыздандырбайт коймок да эмес. Тынчызданууга алар аргасыз болчу.
Багы жокко дагы жок демекчи, өткөн жуманын акырында Эл аралык валюта фондусунун Кыргызстандагы миссиясынын төр агасы Эдвард Джемайэл атайы пресс-конференция чакырып, финансы министирлиги билдирип жаткандай Кыргызстандын мамлекеттик карызы ИДПга карата 60% эмес, 70%ке туура келет деп ачык шардана кылып чыкты. (Кыргызстандын суверендүү карызыазыр $4,7 млрд. барабар). Джемайэлдин айтымында мамлекеттик карыздын токтолбой тынымсыз өсүшү: «социалдык муктаждыктар үчүн коротулуп жаткан ансыз деле жарыбаган чыгымдардын булагы соолушун шарттайт, себеп дегенде өлкө бюджеттик каражаттардын басымдуу бөлүгүн мамлекеттик карызды жабуу үчүн багыттого аргасыз болот». (2011-жылданбери өкмөт мамлекеттик карыздарды жабуу үчүн 74 млрд сом же эл аралык валютанын экивалентинен алганда $1 млрд жумшаган).Ошентип, салыктан түшкөн салыктын кыскарышы менен мамлекеттик карыздын өрөлөп өсүшү бюджетке кошумча оорчулук алып келээри жана азыр да алып келип жатканы талаш туудурбайт.
Бюджет негизинен парламенттеги жана өкмөттөгү чиновниктердин жеми болуп келгени жашыруун сыр деле эмес. Мамлекеттик казнаны көрүнөсүн көрүнө, көмөсүн көмө ысрап кылып талап тоноп жаткандар да депутаттар менен өкмөт мүчөлөрү жана алардын аппараты экени жалган эместир. ЖКга шайлоо жүрүп жаткан тапта, андан кийиншайланып алган алгачкы күндөрү деле депутаттар (эл арасында ылакап болуп кеткен аттары «жепжутаттар») мамлекеттин казнасын ысырап кылбай үнөмдөө деген ооз толтурган ураан көтөрүп чыгышкан эле. Ар бир депутатка экиден жардамчы, ага кошумча дагы бир консультант-референтти бекитипберүүнүн таптакыр кажети жок, артыкбаштык кылат дешкен. Бизге бир эле жардамчы жетишет дешип саймедирешкен болчу. Мындан сырткары кызмат автомобилдерден баш тартабыз, парламенттин автогаражы жоюлат дешип эбиреп-жебиреп жиберишсе эл кадимкидей ишенишкен эле. Кийин көрсө, кабат-кабат берген убадалары бар болгону элдин көзүнө чаӊ чачып алдоо болуп чыкты. Иш жүзүнө келгенде «ашыкча» жардамчыларды башка орунга, негизинен фракциялардын секретариаттарына которушуп ишти бүттү бүттү кылышты да коюшту. Азыр ар бир фракциянын секретариатында 15 тен 20 чейин чиновник иштеп жатат. ЖКнын иш башкаруучусунун билдиргени боюнча «Ак үйдөгү» жогорку кабатында орундар жетишпей эми подвалдан кабинет ача башташыптыр. Парламенттин гаражы болсо чыпчыргасы коробой мурдагы өз калыбында турат. Ал эми, депутаттардын айлык акысына келсек үч уктасаӊ түшкө кирбеген ажайып сумманы чапчыйт. Парламентте атайы түзүлгөн депутаттык фонд деген май талкандан алган акчалары 40 миӊ сомго туура келет. Фондунун акчасы менен депутаттын айлык акыны кошуп эсептей келгенде колго тийгени 70-80 миӊ сомду тебет. Акылды ала качкандай акча экенин моюнга албай кое албастырсыӊ.
Өкмөттө деле абал өзгөлөр болбосо да өздөрү кубангандай болуп бир кыйла жакшы. Сонун десе да болор. Министирлердин колго тийген айлыгы депутаттардан эч калышпайт. Ашса ашышы мүмкүн, асты кем эмес. Ошол эле 80 миӊдин тегерегинде. Айлыктар багытына келсек: азыркы статус-квонун сакталышына өкмөттүн структурасы өтө кызыкдар экени талашсыз. Ырас, мезгил мезгили менен министирлер кабинетинде барсайып көөп кеткен аппараты кескин кыскартууга муктаж деген кептер айтыла калат дечи. Ар бир кызматкердин аткарып жаткан ишине функционалдык талдоо жүргүзүп келип ошонун негизинде оптималдаштыруу б.а. жүнүн жеп кеткен чиновниктердин санын кыскартуу боюнча дембе дем демилге көтөрүлүп келет. Бирок, андан азыркыга дейре кенедей да майнап чыгып жарытып жиберген жок. Тескерисинче, өкмөттөгү чиновниктердин саны жылдан жылга өрөлөп өсүп баратканына күбө болобуз.
Бюджетке салыктан түшкөн каражаттардын кескин кыскарышы, чыгашанын көбөйүшү, бюджеттин тартышыгынын кескин өсүшү жана мамлекеттик карыздын акыркы 3 жылдын ичинде болуп көрбөгөндөй болуп асмандап кетиши, ошонун негизинде депутаттардын ичинде өкмөттөгү экономикалык блокту тейлеген министирлерди кызматынан кетирүү талаптарын кое башташы премьер-министр Сооронбай Жээнбековдун кулагына жеткени айгине. Жетпей деле коймок эмес. С.Жээнбеков шашылыш өкмөт жыйынын чакырып жеткиликтүү иш алып бара албагандыктары үчүн финансы министирлигин, фискалдык органдарды—мамлекеттик салык кызматын, мамлекеттик баажын кызматын катуу жекирип сынга алды. Жыйындын акырында С.Жээнбеков акыркы 9 айдын аралыгында бюджеттке келип түшпөгөн каражаттардын кыскарышы боюнча катаал чаралар көрүүлөрүнө убада кылды. Бул да болсо боло жүргөн көнүмүш адат дечи—ар дайымдан бир дайым «күнөөлүлөр» табылбай койбойт эмеспи. Ошол эле күнү, изин суутпай премьер-министр бюджеттик каражаттарды үнөмдөө жана бюджеттин тартыштыгын төмөндөтүү максаты менен мамлекеттик органдардын чыгымдары кескин кыскартылаарын жарыялап чыкты. Атап айтканда, мамлекет органдарынын товарлар сатып алууга корогон каражаттар, транспортко, командировкаларга, байланышка ушатылган чыгымдары, ошондой эле капиталдык ремонттун жумшалган акчалар аеосуз кыскартылары шардана болду. Премьердин айтымында мамлекеттик органдардын чыгымдары 14,8 миллиарда сомго (204,5 миллиона доллар) чейин «кесилип» ташташылышы пландаштырылып жатат. Тилеке каршы, С.Жээнбековдунынын азыркы демаршы көсөөнүн акылы түштөн кийин деген ылакапты эске салат. Бюджеттик жыл аяктап бүтөрүнө эки ай калганда б.а болору болуп боесу кангандан кийин өкмөт башчысынын «үнөмчүл» далбас урушу бир чети күлкү келтирсе, бир чети ыйлагыӊды келтирбей койбостур .
Депутаттар бюджеттин тартыштыгы болуп көрбөгөндөй жогорулап кетиши менен өкмөттү күнөөлөп жатканда өздөрүнүн кошкон «салымдарын», алибетте, айткысы келишпейт дечи.Кантсе да «өз башындагы төөнү көрбөй, бирөөнүн башындагы чөптү көрөт» деген кепте кадиксиз акыйкат бар окшобойбу. Алгачкы жолу, тактап айтканда үстүбүздөгү жылдын 5-сентябрда өкмөт сунуштаган республиканын бюджети жөнүндөгү мыйзамды парламентте талкууга киришкенде бюджет жана финансы комитетинин төрагасы Аскарбек Шадиев(«Бир Бол»)дан эгиндеринин импортуна салына турган НДСти ( кошумча нарк салыгы) 2018-жылдын сентябрына чейин токтотуп туруу демилгесин көтөрүп чыккан депутаттардын лоббисинин карасанатайлыгы боюнча маселе көтөрүп чыккан болчу. А.Шадиев анда депутаттардын кыянаттыгынын натыйжасында 645 млн сом бюджетке келип түшпөй калганын баса белгилеген болчу. Эскерте кетсек 2015-жылдын 31-жылдын 31 декабрында дан эгиндерин импортуна болгон НДСти алып таштоону колдоп 72 депутат добуш беришкен эле. Кабыл алынган мыйзам зыяндан башка бюджетке кенедей пайда алып келген жок. Бир гана импорт менен алп урушуп жүргөн саналуу бизмендердин туйтунуп алышын гана шарттады.Ошондо комитеттин жыйынында катышып отурган депутат Сайдулла Нышанов («Ата Мекен») А.Шадиевке лоббист-депутаттардын бирден терип ар биринин атын атай аласызбы, ага алыӊыз жетеби деген суроо берген эле. Комитеттин төрагасы: -жашыра турган эч несе жок, аттарын ачык жарыялайбыз деп жооп берген болучу. Асресе, А.Шадиев ошондогу берген убадасын азыркыга дейре аткара элек. Оозуна суу толтуруп алгансып тымпыят эле тымпыят. Унуткарып кеткиси келеби? Канткен күндө «карга карганын көзүн чокубайт» деген ылакап сөздө чындык бар окшобойбу дейсиӊ.
Үсөн Касыбеков

Метаморфоза

Автор: uson-kasybekov, мая 15, 2016

Эки жылдан бери кызыл чеке талаш-тартышка түшүп келеткан «бейөкмөт уюмдар жөнүндөгү» (ал «чет элдик агенттер» деген ат менен белгилүү) мыйзамды парламентте депутаттар үчүнчү окуусунда каплеттен жыгып ташташты да коюшту. Непадам, «бейөкмөт уюмдардын» тагдыры эбак эле чечилгендей болгон. Анткени, дүйнөлүк парламентте кабыл алынган тартип боюнча мыйзам экинчи окуусунда ары-бериши болушу кажет эле: же кабыл алынмак, же болбосо биротоло четке кагылмак. Үчүнчү окуусунда болсо кай бир редакциялык гана түзөтүүлөр киргизилбесе мыйзам дүңүнөн каралып кабыл алынышы керек болчу. Арийне, мыйзамдарды кабыл алуунун дүйнөдөгү калыптанган процедурасын кыргыз парламенти чүчкүрүп ойнобойбуз, биз дүйнөдөн таптакыр бөтөнчө парламентбиз деп чечишкен окшобойбу «бейөкмөт» мыйзамы акыркы, үчүнчү финалдык окуусунда белгисиз себептер менен буттан чалып жыгылып калып жатпайбы.
Мындан бир жума илгери, мыйзам долборун экинчи окуусунда кабыл алынганда түп тамырынан таптакыр башкача жагдайга күбө болгон элек. Анда мыйзам долборуна 73 депутат «макул» деп, бар болгону 35 депутат гана «каршы» добуш беришкен болучу. Эми, 12-майда болсо мыйзам долборун кабыл алууга каршыбыз деп 65 депутат, ал эми, макулдугун билдирип 46 гана добуш берип жатышпайбы. Ошентип ойлобогон жерден парламентте добуш берүүдө метаморфоза болуп өттү. Дүйнөдө сейрек кездешүүчү окуя. Бар болгону бир жуманын аралыгында экинчи окууда мыйзамды кабыл алууга макулдугун билдирген ЖКнын 120 корпустан турган 30 депутаты көз карашын 180 градуска өзгөртүп жиберип башка жээке дабырап чыга качаарын эч ким ойлогон да, күткөн да эмес. Айтпаса жалганбы, ЖКнын депутаттарынын көз карашынын заматтын ортосунда түп тамырынан бери трансформацияланып кетиши бир жагынан, алардын туруктуу позициясы жок экенин жана да башынан эле болбогондугун билдирсе, экинчи жагынан деги эле кыргыз парламентерийлерине ишеним жасоого болбостугун көрсөтөт. Кезеги келип калса депутаттар электораттарын сатып жиберип басып кетери текейден арзан иш экенин далилдеп турат.
«Бейөкмөт уюмдар жөнүндөгү» мыйзам долборунун четке кагылышында батыш лоббистери катуу иштерди жүргүзгөнү талаш туудурбайт. Мыйзам долборун талкуулоого саналуу күндөр калганда НПОнун кара көз айнек тагынып, беттерин плакаттар менен калкалап жаап алып ЖК алдында уюштурган лоббистердин үркөрдөй тобунун митингиси парламентин чечимине чечкиндүү таасир берди айтууга негиз жок. Коомдо алардын таасири күчтүү деп айтыш деле кыйын. НПОчулар коомчулукта угутуу укук коргоочулар катары эмес, көбүн эсе ОБОН катары кабыл алынары белгилүү. Алар адат катары чет элден келген гранттарды актоо үчүн декилдеп жүрүшкөн топ деп эсептелинет. Ошондуктан, «грантжегичтер» деген атка конгон элге жек көрүндү болуп бүткөн НПОчулардын мыйзам долборун жыгып таштоодо ролу чоң болгону арсар.
Американын конгресинен финасыланган «Азаттык» радиосу баштаган оппозициялык прессанын мыйзам долборун четке кагуу боюнча информациялык фон түзүү далатынын таасири деле майнаптуу болду деп айтуу кыйын. Маселе барып келип эле тымызын түрдө көшөгөнүн артында чечилгени анык. REGNUM информациялык агенттиги ЖКнын мыйзамды кабыл албай баш тартууда чет элден келип жаткан грант агымынын соолуп калуу коркунучу өбөлгө түздү деп жазды. Көптөгөн маалыматтар боюнча депутаттардын чет элге чыккан иш сапарлары, а түгүл парламенттеги «намазкана» да гранттардын эсебинен финансылынат. Демек, депутаттардын мыйзамды жыгып ташташына алардын жеке кызыкчылыктары болгону талашсыз. Канткен күндө да чет элдик тымызын эмиссарлар «кысчу жериңерди кыскыла», болбосо батыштан жиберилип жаткан грант түрүндөгү каражаттарынын агымынын оозу буулат, батыштын «жардамынан» кур каласынар деген «далилдери» көптөгөн депутаттардын көз карышынын теңирден бурулушуна алып келгени байкалат. Кыскасы айтылуу «Крестный отец» гангстердик фильминдеги айтылуу фразадагыдай эле батыштын эмиссарлары депутаттарга «баш тарта албагандай сунуш кылганы» баамдоого болот.
Башынан эле депуттардын бир далайы буга дейре ооз ачпай кайда жүргөнү анан эле жылкы теппей, жылаан чакпай туруп капысынан эле мыйзамды жуп үчүнчү окуусунун кезеги келгенде аны кабыл албай баш тартуу демилгесин менен чыгышканы мандемдүү болчу. Бул жерде да депутаттарга чет элдик лоббистердин тымызын таасири күчтүү болгонун баамдоо кыйын эместир. Ошол лоббист-депутаттардын бири, башкалардан айырмаланып парламенттеги «чет элдик агенттигин» жашырбаган, американын «Азаттык» радиосунун экс-корреспонденти Жанар Акаев (мурдагы чекистер болбостугу башынан белгилүү эмеспи) жалындуу үгүт менен жапырылып чыгып сүйлөдү. Сөзүндө ал чет элдин финансылык колдоосуна Кыргызстан кату муктаж экендигине басым коюп келип, мыйзам долборунун демилгечилери Турсунбай Бакир уулу менен Нуркамил Мадалиев аларды алмаштыра албастыгын далил катары алдыга тарты. Ошентип барып келип эле Ж.Акаевдин оюнда мыйзамды кабыл алуу же баш тартуу баналдуу түрдө финансыга барып такалат экен. Өлкөнүн суверендүүлүгү жана улуттун коопсуздугу экинчи маселе болуп чыгат. Ж.Акаевдин көз карашында документти четке кагуу зарыл, анткени Кыргызстандын имиджине орду толбос залака алып келет имиш. Асресе, негедир эл ошол эле депутат Ж.Акаев камчысын чаап жаткан АКШ да 1938- жылы кабыл алынган «чет элдик агенттер» жөнүндөгү (Америкада кабыл алынган мыйзам «чет элдик агенттерди каттоо боюнча актысы» же кийинки 1961-жылкы түзөтүүлөрдөн кийин FARA деген ат менен аталат эскерте кетели) кыйла катаал мыйзамы алардын имиджине кенедей зыян тийгизбегени кызык. Же болбосо «чет элдик агенттер» жөнүндө көптөгөн мамилекеттерде кабыл алынган, атап айтса Израилде, Кытайда, ошол эле Ж. Акаев 95% көчүрүп алды жалаа жаап жаткан 2012-жылы Россия кабыл алныган мыйзамдар ал өлкөлөрдүн беделине кымындай да терс таасир бербегенин таң калычтуу. Тескеринче, ал мыйзамдар ошол өлкөлөрдүн коомдук пикиринде кеңири колдоосуна ээ болгону жалган эместир.
Парламенттин «бейөкмөтүк уюмдар жөнүндөгү» мыйзам долборун кабыл алуудан баш тартуусу менен мурдагыдай эле НПОну чет элден финансылоонун статус-квосу эч өзгөрүүсүз сакталып кала берет. НПО (адатта «жумшак күчтөр» деп аташат) канча суммада акча каражатын алып жатканын, канча киши кызмат кылары жөнүндө эч кимдин алдында отчет берүүгө милдетти эмес. Башкысы кандай максаттар үчүн жумшап жаткандыгы жапма челек белгисиз бойдон калышы керек. Мыйзам долбору өтпөй калгандан кийин батыштын жиберген гранттардын миллиондогон агымы мындан ары дагы өсүшүн күтсө болот. Анткени, мыйзамдын парламенте четке кагылышы грант «жардамынын» өсүшүнө кошумча стимул болуп берери талашсыз. Ошентип, чет элдик гарант берүүчүлөрдүн НПОчуларга, демек, Кыргызстанга тийгизген таасири эки эселенип өсөрү кажетсиз.
Жакында «элдик парламент» деп аталган уюмдун координаторлору курал колдонуу менен мамлекеттик төңкөрүш жасоо, бийликти күч менен басып алууга болгон аракетттеринин бети ачылыгандан кийин кылмыш иши козголуп камакка алынды. Президент А.Атамбаев чет элдик атайын кызматынын генералдарынын колдоосун алган «элдик парламенттин» мыкчыгер «дерьмократтарын» «мекендин чыкынчылары» деп ачык жарыялады. Мына ошол «дерьмократ» «элдик паламентин» катарында НПОчулар, ошо менен кошо фашистик Германиядагы зордук зомбулук аппаратын эске салган табышмактуу «империя смерти» деп аталган структуранын бар экендиги ачыкка чыкты. Демек, «чет элдик агенттер», б.а. НПО чулар да «элдик парламент» сыяктуу эле мамлекеттин коомдук-саясий туруктуулугун ыдыратууга, кыянаттык менен эл ичине бүлүк салып өлкөдө Украинанын кайталаган «майдандын» чыгышына астыртан кызыкчылыктары бар экендиги көрүнөт. 12-майда болуп өткөн форумда Б.Талгарбеков, Н. Мотиев өңдөнгөн персонаждардын сырткары бейөкмөт уюмдардын чыгаандары Төлөйкан Исмаилова, Азиза Абдирасулова баштаган НПОчулардын тобу катышканы бекеринен болбогондур. Президенттин резенденциясына энелер күнү өткөрүлүп жаткан кезде А.Атамбаевдин «Мен азырынча мамлекет башчысымын, дагы бир эскерте кетейин: мындан ары өлкөгө бүлүк түшүрүп дестабилдештирүү аракеттерине карата чечкидүү чаралар көрүлөт жана мыйзамга ылайык катаал жазаланат. Мындан кийин эч кимге аё деген болбойт» деген сөзүнө караганда «чет элдик агенттердин» эски көнүмүшү боюнча тайраңдай беришине тыю салынары ачык болуп калды.
Парламент мыйзам долборун жокко чыгаруу менен утурумдук жеке кызыкчылыктарына б.а. чет элден тымызын агып келип жаткан гранттарга азгырылып кеткени, келечектеги мамлекеттин улуттук коопсуздугун ойлобогодугу айгине болду. Эксперттер, эгерде «элдик парламентке» колдоо көргөзүп, аны шыкактап А.Абдрасулова жана Т.Исмаилова сыяктуу укук коргоочу деген жалган атка жамынган «чет элдик агенттердин» бөйрөктөн шыйрак чыгырып куру шылтоолор менен өлкөнү ичтен иритүү иштерин уланта бере турган болсо жарым жыл өтүп өтпөй азыркы парламентте четке кагылгандан да катаал мыйзам долборунун демилгесинин пайда болору кажетсиз деген пикирлерин билдиришүүдө.
Үсөн Касыбеков

«Кыргызстан» партиясынын шумпайлыгы

Автор: uson-kasybekov, марта 28, 2016

Парламенттик шайлоонун жуп алдында түзүлө калып күтүлбөгөн жерден марага үчүнчү болуп келе калган «Кыргызстан» партиясынын болуп көрбөгөндөй ийгилигинин сыры эмнеде жатат? Бир кыйла эксперттер анын табышмагын СДПК нын «клону» экени менен,  ошондуктан административдик ресурстарды кеңири пайдаланганы аркалуу түшүндүрүп келишет. Асресе, мындай жоромолдор, эгер «Кыргызстан» фракциясы парламенттик көпчүлүк коалициясынын курамына киргенин эсепке албасак, өз ырастоосун чыпчаң таба албаган жок. СДПК камчысын чаап, анын айтканын кылып, айдаганына басып калган фракция, көлөкөсү же суррогаты деп айтууга эч негиз жок. Тескерисинче, өз алдынча саясат жүргүзүп келе жатканына күбө болсуң.

Ырас, «Кыргызстан» фракциясын башкалардан өзгөчөлөнтүп турган бөтөнчөлүгү,  өз жүзү бар деп айтуу деле кыйын. Бир гана мандат талаш чатагына байланыштуу фракциянын лидери Канатбек Исаев менен ал жетектеген «Кыргызстан» партиясы эске алынып элдин көңүлун бурган учуру болбосо фракциянын бар же жок экени белгисиз боюнча калып келет. Болбосо, мына парламенттин ишке киришкенине беш айдын жүзү болуп калды «Кыргызстан» фракциясынын  башкалардан айырмаланып жаңы идеяларды, олутуу мыйзам демилгелерин көтөрүп чыкканына күбө боло элек экенибиз жалган эместир. Тек гана, көп караандын ичинде жүргөн бир караан десек туура болчудай.

Көсөөнүн акылы түштөн кийин демекчи, парламенттин структурасы түзүлүп ишке киришкенине бир кыйла убакыт өткөндөн кийин капысынан эле шайлоочулардын Ассоциациясынын президенти Бакыт Керимбаев баштаган граждандык активистердин бир тобу 22-марта АКИpress агентствосунда пресс-конференции беришип «Кыргызстан» партиясын өлкөнүн атын кыянат пайдаланганы үчүн сотко беришерин жарыялап чыгышты. «Биздин мамлекеттин атын пайдаланганы үчүн «Кыргызстан» партиясын катоо мыйзамсыз болгонуна байланыштуу сотко арыз беребиз. Юстиция министирлигинин буйругунда «Кыргызстан» же «Кыргыз Республикасы» деген сөздөр өз алдынча ысым катары пайдаланууга жол берилбейт деп турат. Бул мыйзамсыз иш. Шайлоочулар кайсы партияны артыкчылык берерин билбей эки анжы болуп калса Кыргызстанды тандап алары айкын. «Россия», «Казахстан» деген партиялар жок эмеспи. Ошентип партия шайлоочуларды көзүн жазгырып алдап жатат»,- деди Б.Керимбаев.

Граждандык  активстердин айтканында талашсыз чоң жүйөө бар. Сөз чындыгынан бузулбайт демекчи, тиги же бу өлкөнүн же болбосо мамлекеттин ысымы менен саясый партияны же саясый уюмду атоого жол берилбеси башынан белгилүү. Чынында эле, граждандык активистер айткандай саясый партия мамлекеттин атын алып жүргөн учуру эч бир өлкөдө кезикпейт. Бул болсо мамлекеттин атын саясый партиянын ысымын атоодо эскерүүгө да, пайдаланууга да тыю салынат дегендикке жатпайт. Өлкөнүн аты менен партиянын аталышы мүмкүн. Бирок, ал башка кошумча сөздөрдүн жалганышы менен гана аталышы лазым. Мисал катары, алып айтсак, В.В.Путин негиздеген «Единая Россия», жергиликтүү аталыштарга келсек, А.Акаевдин «Алга, Кыргызстаны», болбосо А.Мадумаровдун «Бүтүн Кыргызстаны» ж.б. Непадам, өз алдынча калыптаган бир өлөкөнүн атын жеке бир «Кыргызстан» сыяктуу саясый партиянын энчилеп алышынын өзү эле –нонсенс.

«Кыргызстан» партиясы бүтүндөй бир өлкөнүн аты менен атоо менен мыйзамдарды, анын ичинде «реклама жөнүндөгү» мыйзамды орой бузууга барды десек ашкерелик болбос эле. Партия атын «Кыргызстан» деп атоо менен жонунан бир өлкөнү тизесине басып алганы б.а. «прихватташтырып» алганы алаканга салганы ачык көрүнүп турат. Парламенттик шайлоодо партия «Кыргызстандын» брендисин кыянаттык менен өз кызыкчылыгына ылайык пайдаланганганы талаш туудурбайт. «Кыргызстан» өлкөнүн бүткүл жетишкендигин: тарыхын, маданиятын, рухий байлыгын, социалдык-экономикалык ийгиликтерин, ал гана эмес символдорун: герб, желек ж.б. бир партиянын парламенттик үгүтөө иштеринде жеке кызыкчылыгы үчүн армансыз эле  пайдаланганы ачык. Граждандык активистер айткандай шайлоодо «Кыргызстан» партиясы эмес, жалпы өлкө үчүн, «Кыргызстан» мамлекети үчүн добуш берген патриот ат уулдар көп болгону да чын. Ошентип, «Кыргызстан» партиясы шайлоо жөнүндөгү мыйзамдарды ачыктан ачык бузуп шайлоочуларды сызга отургузуп алдап кетти десек ашкерелик деле болбос эле. Кыскасы, парламенттик шайлоодо жаңы түзүлө калып мурда кийин дайын дареги билинбей келген белгисиз партиянын капысынан болуп көрбөгөндөй ийгиликке жетишинин сыры да анын аталышына байланыштуу десек ашкере болбос элек.

Шайлоочулар Ассоциясынын сотко жолдогон арзынын юридикалык келечеги барбы? Талашсыз бар. Граждандык активистер козгогон иш сот процессиде «Кыргызстан» партиясынын атын өзгөртүп кайрадан катоодон өтүшүн мажубурлоодон  баштап, а түгүл азыркы парламентти таратканга чейинки натыйжага алып келиши мүмкүн. Кезегинде көрүп билип туруп «Кыргызстан» партиясын катоодон өткөргөн юстиция министирлиги да укуктук жоокерчилигин тартууга милдетүү.

Тилекке каршы, граждандык активистердин көтөрүп чыккан маселе айтылган сөз айтылган боюнча кала берет, бара-бара унутулуп кетиши мүмкүн деген түкшүмөл жаратат. Шайлоочулар Ассоциясы баштаган ишинин акырына чыгууга эрки жете алар бекен деген суроо туулбай койбойт. «Кыргызстан» партиясын сотко беребиз деп күпүлдөп  жатышкандардын билдирүүсү алардын кезектеги ормон опузасы т.а. аттарын чыгаруу үчүн атайы жасалган  баналдык пиар-төгүлмөнүн эле бири деген шүйшүндүргөн таасир калтырат. Эгер, ооздорун майлап койсо граждандык активистер «Кыргызстан» партиясын сотко бербей айнып калышы мүмкүн экенин жокко чыгарууга болбостур.

Үсөн Касыбеков

 

Артка чегинүүгө жол жок

Автор: uson-kasybekov, января 30, 2016

Президент Алмазбек Атамбаев 28-январда өлкөнүн улуттук коопсуздук комитетинин Антикоррупциялык кызматынын директору Бөкөнбай Казаковду кабыл алды. А.Атамбаев өлкөдөгү антикоррупциялык күрөштүн мындан ары улантуу менен активдештирүүнүн зарылчылыгына басым койду. Ошону менен бирге мамлекет башчысы азыркы жүргүзүлүп жаткан антикоррупциялык иштердин улуттук экономиканын натыйжалуулугу жана анын коопсуздугу үчүн орчундуу жана маанилүү рол ойнорун белгилеп өттү…
Өлкөдө коолап-чайлап кеткен алдым жутумдуктарга каршы күрөш ачылганына аркы бериси болуп алты-жети жылдын тегерегиндеги убакыт өттү. Күрөштөн көз көрүнөөрлук чоң натыйжа чыгып жарытып жибергени байкалбайт. Деген менен коомдук пикирде коррупцияга каршы туруу туруктуу режимге өткөнүн, алдым-жутумдукту түп тамырынан менен жоготуу мүмкүн эместигине карабастан күрөштү улантууга бийликтин саясый эрки канча болсо жетишээрлик экенине ынаннуу пайда болгонун жокко чыгарууга болбойт. Азыркы жүргүзүлүп жаткан антикоррупциялык аракеттерден майнап чыгарына үмүт артса болор. Өлкө көз карандыксыздыкты алган 25 жылдан ашкан аралыкта мамлекеттин бардык сферасында тамырын кенен жайган коррупция республиканын финасылык-экономикалык ресурстарын ичтен кемирип жеп курута баштаганын моюнга алуу кажет. Алгачкы кездери коррупцияга каршы күрөш негизинен ооз жүзүндө жүргүзүлүп келгени белгилүү. Кийин, ал бара бара Республикада коррупция менен паракорчулук мелт калт болуп өз чегине жетти. Өз каалаганын кылып баш бербей калган алдым жутумдукка четтен кайдигер байкоо салып чыдап турууга мүмкүн болбой калган эле. Коррупция биздин өлкөдө ар дайыма болуп келгени ырас. Бирок, кийинки кездердегидей кеңири масштабга чейин тамыр жайып кеткени, өлкөнүн улуттук коопсуздугуна кадыресе коркунуч келтире баштаганы мурда-кийин болуп көргөн эмес эле.
Оппозиция ушу күнгө дейре коррупцияга каршы күрөштүн жүрүшүнө карата ынанымдуу кинелерин коё алган жок десек болот. Оппоненттер негизинен антикоррупциялык күрөштүн мүнөзүнө басым жасаган нааразычылктарын билдирген сындарга басым жасап келишти. Оппозиция адараңдап чегинен ашып кеткен алдым жутумдун тизгинин кагуу аракеттерин кезектеги «кампанейщина» катары мүнөздөп, утурумдук көрүнүш, келечеги жок деген «аргументтерге» алдыга тартып келишкени белгилүү. Ошону менен бирге бийликке каршы каяша кылгандарга каршы уюштурулган тымызын акция, саясый мейкиндикти күчтүү оппоненттерден, оппозициянын лидерлеринен тазалоо, бир сөз менен «охота на ведьм» деген ат менен белгилүү болгон атайы жасалып жаткан Ак үйдүн» акциясы катары сыпатташкан эле. Кылмыш иштери оппозициянын депутаттары болгон Н.Түлеев, А.Келдибеков, К.Осмонов сыяктуу депутаттарды «терип» алып ылгап ачылып жатканы буга ачык мисал болуп бере алат деп келишкен болчу. Асресе, мезгил өзү күбө болгондой алардын каршы койгон жүйөөлөрү ырастоо да, ошонжой эле колдоо да таба алган жок. «Коррупцияга каршы күрөш «Ак үй» тарабынан атайы уюштурулган деген божомол-жоромолдор иш жүзүндө далилдене албаганына байланыштуу өз актуалдуулугун жоготуп алдым-жутум чиновниктердин куру шылтоосу катары кабыл алына баштады.
Коррупциянын республикада тоталдык мүнөзгө ээ болгонун А.Акаевдин доорунда эле швед политолог-изилдөөчүсү Йохан Энгвалл “Мамлекет инвестициялык рынок катары: Кыргызстандагы коррупциянын өзгөчөлүгүн аңдап түшүнүү» деген көп жылдык изилдөөнүн негизинде жазылган китебинде ынанымду далилдеп берген эле. Изилдөөчү чиновниктердин пара алуусу менен пара берүүсү туташ мүнөзгө өтүп мамлекеттик башкаруунун эң негизги ыкмасы болуп калды деген жыйынтыкка келген. Швед окумуштуусу Кыргызстанга келип кеткенине он жылдын жүзү болуп калды, бирок алдым-жутумдук азайып кеткенин байкоо кыйын, ошол эле калыбында сакталып тургандай асер калтырат.
Асресе, кийинки кездери кантсе да күрөштө бурулуш этаптары башталганын көрүүгө болот. Президентин Аппарат башчысынын, катары менен эки коргоо министри, министирлердин орун басарлары, Генпрокуратуранын баш тергөөчүсү, ошону менен кошо бир катар экс-депутаттар менен жаңы шайланып келген парламентарийледин үстүнөн кылмыш иши козголуп жоопкерчиликке тартылып жатканы оппозициянын ар дайымдан бир дайым какшап келе жаткандай коррупцияга каршы күрөш ылгап алынгандыгын, бир жактуу экенин жокко чыгарып турган фактылар. Неси болсо да оппозиция кош стандурттулук жөнүндө жобураган сөздөрүн тизгиндеп азайтууга аргасыз болууда.
Сингапурдун премьер-министири Ли Куан Юнун демилгеси менен 1960-жылы 17-июнда коррупияга каршы туруу жөнүндөгү Акт кабыл алынып мамилекеттик чиновниктердин ичиндеги алдым-жутумдуктарга каршы күрөш жарыялаган алгачкы кездерде өкмөт башчысынын аракетинен жартылуу майнап чыгып жарытып жиберине коомчулук анча чоң ишеним кылган эмес болчу. Бирок бара бара коррупцияга каршы туруу олуттуу мүнөзгө өтүп премьер-министир эч кимди–жакын кишилерин да, саясатта бир көз карашта болуп жүргөн эски соратниктерин да (айрыкча 1986-жылы 14-декабрда Улуттук өнүгүү министри Те Ченг Ван түрмөгө түшкөндөн соң) аябастыгына элдин көзү жеткенде 1960-жылкы Актыдан натыйжа чыгары боюнча эл ичинде үмүт оту жана баштаган эле. Акыры бийик кызмат ордун ээлеп турган министирлер түрмөгө салынып, айрым арты таза эмес чиновниктер кара башын калкалап чет өлкөгө кача баштаганда бурулуш учур келип жеткенине коомчулук ишенген болчу. Бизде дагы азыркы ошол 1960-жылкы Актыга байланышкан тарых кайталана баштаганын көрүүгө болот. Сингапурдагы көрүнүштүн айрым симптомдору ачык айкын байкала баштады. Айрыкча президенттин аппаратынын башчысы Данияр Нарымбаевдин үстүнөн иш козголуп соттко ашырылганы чиновниктер ээлеген кызматына карабай эч кимисине аё болбостугунан кабар берип турат. Четине жылып кача баштагандардын да катары көбөйдү. Мисалга алсак Мелис Мырзакматов, Садыр Жапаров, акыркысы Камчыбек Ташиев. Ошентип артка кайтууга жол жок экенинине көзү жеткен коомчулукта ишеним арта баштаганы кадиксиз. Бир сөз менен коррупцияга каршы күрөш мүчүп токтоп калбастыгы, артка чегинип кетүү чекитинин чегинен өтүп кеткен учур келип жеткени айкын болуп калды деп тартынбай айтууга болот.
Азыркы тапта бийликке каршы келишпес ошону менен катар кубатуу оппозициянын катарын коррупцияга малынган деп шектелген, же болбосо алдым-жутум менен айыпталып иштери сотто каралып жаткандар, болбосо эртедир кечтир кылтакка илинерин сезип эрте күндө куйрук шүйгөн артык деп чечишип чет элге качып кеткендер түзөт. Алардын авангардына алдым жутумдугу ашынгандыгы үчүн эл жек көрүндү болуп кубаланып кетип Минскиде Беларусь президенти Лукашенконун колтугун башын каткан экс-президент К.Бакиев жана үйбүлөсүн киргизүү керек. «К.Бакиев жана Ко» кубатуу финасылык ресуртарга ээ. Алар бийликти жер жеберине жеткире сындаган, бирок кызмат бере койсо ошо замат оозуна кум толтуруп алгансып унчукпай калган утурумдук оппозиянын (системдик эмес оппозиция) кубулма өкүлдөрү эмес. Системдик (структуралашкан) жана келишпес оппозиция.
Адат катары оппозиция менен бийлик бири бири менен сөөк өчтү душман эмес. Себеби алардын максаттары бирдей—элдин бардар жашап кетишине, өлкөнүн социалдык- экономикалык жагынан өсүп өнүгүшүнө кам көрүү. Мындай максат ачык айтканда ич ара тымызын баш кошуп монолитүү күчкө айланган коррупцияланган оппозицияда байкалбайт. Алар бүткүл саясый күчүн, финансылык ресурстарын бийликти, тагыраак айтканда аларды алдым-жутум менен айыптап аларга каршы тургандарды жаманатты кылгууга багытташкан. Азыркы бийликтин легитимдүүлүгүн жокко чыгаруу башкы максаттары. Аларды бийликтин тандап алган саясый багытына каршы турушкан топ десе болор эле
Оппозициянын лидерлеринин бири азыркы кезде иши сотто каралып жаткан Ахматбек Келдибеков экени жашыруун эместир. Анын максаты укутук мейкиндикте аракет кылып сотто акталып чыгуу менен чектелбестиги, башкысы азыркы бийлик режимин каршы күрөшүү жана «жаңы» бийлик системасын орнотуу болуп калганы белгилүү. Миллиондогон акчалар жумшап сатып алган митингичилер, коррупцияланган соттор, кол баласындай болгон сандаган массалык маалымат каражаттары, жалданып алынган пиар-адистер, А.Бекназаров сыяктанган караөзгөй «коомдук адвокаттар», А.Келдибековко боор тарткан «коомдук ишмерлер», эксперт-политологбуз деп өздөрүн өздөрү атап алышкан профессионалдык ушактологдор, а түгүл Т.Үмөталиева сыяктанган НПОнун ажаан «ишмерлери», ОБОН ж.б. ишке тартылган. Мындай кубатуу күчкө туруштук берүү оңойго турбастыгы өзүнөн өзү белгилүү. Коррупцияга күрөштө темирдей саясый эрк талап кылынары ошону менен бирге ал чоң сыноодон өтүшүгө аргасыз экендигин жокко чыгарууга болбойт.
Чет жерге барып баш пааналагандар б.а. бийлик режими алмашканча чет жерде күтүп турууну артык көрүшкөн качкын-оппозиционерлер да кол куушуруп отуруп калышкан жок. Алар дагы коррупцияга каршы күрөш жарыялаган бийликти жаманатты кылууга колдон келген өз аракеттерин жасап, өз салымдарын кошуп жатышат. Айрымдарынын капысынан эле жазуучулук таланты бар экени ачыкка чыкты. Мисалы экс-президент Курманбек Бакиев «Боль, любовь и надежда: мой Кыргызстан», Мелис Мырзакматов «Мен издеген чындык», Садыр Жапаров «Саясатка аралашкан он жыл» деген олчойгон мемуарларды жазып ташташты. Алардын жалаяктай жалаага жана катын ушакка шыкалып толгон китептерин Кыргызстандагы журналист-резиденттери менен алардын жергиликтүү «куйруктары» жерге сууга тийгизбей мактап төбөсүнө көтөрүп жатышкан кездери. Асресе, коомчулукта Курманбек Бакиев, Мелис Мырзакматов жана Садыр Сапаровдун мемуардык демарштары алыска качып барышып, кол жетпес жерде туруп алышып «насыя» кысым кылган бийликти какылдап каргап жаткандай болгон иренжиткен таасир калтырууда.
Мурда кийин жогорку кызматта иштеген чиновниктер армиясына каршы көптөгөн кылмыш иштери козголушу, депутаттардын айрымдарынын түрмөгө салынышы коррупциянын деңгели төмөндөп минималдаша баштаганына күбө болуп бере алабы? Чындап эле антикоррупциялык күрөш паракорлук менен алдым-жутумдукту азайтууга алып келдиби? Мамлекеттик чиновниктердин ичинде алдым жутумдуктан тазалануу процесси башталдыбы? Мамилекеттик чиновниктер тарабынан атайылап коррупциялык кырдаал түзүү адаттары–«клиенттерди» алакан кубантууга аргасыз кылган бюрократиялык тосколдуктары түзүү өнөкөттөрү азайдыбы? Азырынча, тилекке каршы, бул суроолорго «ооба» же «жок» деп так кесер жооп берүү кыйын.
Үсөн Касыбеков

Жан жыргаткан жайкарма

Автор: uson-kasybekov, ноября 9, 2015

Өкмөттүн кезектеги жыйынында улуттук статкомдун маалыматын бетке кармаган премьер-министр Т.Сариев акыркы тогуз айдын аралыгында инфляция бар болгону 6,4 пайызга, ал эми, акыркы сентябрь айында болсо араң эле 1%ке көтөрүлдү деп жер чечегин безеп чыкты (ru.sputnik.kg). Бул болсо анын оюнда баанын өрөлөп өсүп кетпегенинен кабар берет деген кеп. Кыргыз чиновниктеринин экономикалык көрсөткүчтөр жөнундө сөз козголуп калса дароо статкомду ала чурган өнөкөттөрү бар. Статком эле акыркы инстанциядагы акыйкат, акыйкаттты ал чөнтөгүнө салып жүргөнсүп сүйлөшөт десең.
Чынына келгенде баанын өсүп-өспөгөнү цифраларды кооздоп, оңдоп түзөө менен алектенген статком окшогон структура эмес экономиканын ысык-суугун жон териси менен көрүп жаткан карапайым калкка көбүрөөк дайын эмеспи. ( Бекеринен мезгилинде атактуу жазуучу Марк Твен «Калптын үч түрү: кадыресе калп, өлөрман калп жана статистика» деп айтпагандыр). Т.Сариевдин «далилдери», алибетте, элди чыпчаң ынандырып жибериши кыйын. Премьер калкты кур эле жубатып жаткандай асер калтырбай койбойт.
Моюнга алуу керек, Т.Сариевдин сороотконундай болбой баа ээ жаа бербей өсүп баратканы айкын. Айрыкча азык-түлүк продукциясына болгон баа эки эселенип жогорулап кетти. Аны алдыңан капыл-тапыл чыга калган биринчи эле кишиден сурап көрсөң ырастап бере алат. Баарынан кыжалат кыла турган жагдай оокат тиричиликти өткөрүүгө керектелүүчү товарлар менен кызмат көрсөтүүнүн наркы мындан ары да, дагы деле болсо өрөлөп өсө бериринде турат. Анын өзүнчө геоэкономикалык чоо-жайы бар.
Кыргызстан экономикалык сюзга (ЕАЭСтин курамына) киргени адаптациялоонун узак жана машакатуу жолун башынан кечирүүгө туура келет. Азыр ЕАЭСке интеграциялоонун алгачкы этаптарын гана башынан кечирип жатканы белгилүү. Эмдигиге дейре товар, жумушчу күчтөр жана кызмат көрсөтүүнүн ЕАЭСтин чек араларынан эркин өтүү цикли аягына чыга албай жатканыбыз көптөгөн көйгөйлөр алдыда турганын ачыктайт. Жакында, бар болгону бир аптанын аркы беркиси болуп калды, ЕАЭСке кирген өлкөлөр менен Кыргызстандын бажы чек араларындагы фито-санитардык көзөмөл алынып ташталганы жөнүндөгү маалымат пайда болгону эле алдыда, дагыңкысы дагы демекчи, көптөгөн машактар күтүп турганынан кабар берер.
Кийинки этаптарда болсо, жумгактатып айтканда, Евразийлык экономикалык союзга кирген өлкөлөрдүн салык системасын бирдиктүү көрсөткүчтөрүнө, ошондой эле бирдиктүү айлык акылар, пенсиялар, социалдык төлөмдөрдүн шарттарына жетишүү милдети турат. Ал эми, бул болсо оңбогондой чоң каражаттарды талап кылаары ачык. Баарыбызга айкын ЕАЭС тин оболку мүчөлөрү: Россия, Беларусь жана Казахстанда айлык акы,пенсия, ошого жараша баа дагы Кыргызстанга караганда алда канча жогору. Демек, аларга адаптациялоо үчүн бизде да баанын жогорулашы кажет экени өзүнөн өзү айкын. Тиглер эмес биз аларга ылайыкташууга аргасыз экенибиз айтпаса да белгилүү. Ырас айлык акылар акырындап жогорулап жатат дечи. Арийне, алар баанын ыкчам өсүшүнө үлгүрбөй жатканына күбө болуп жатабыз. Ал эми, бул болсо ички экономикалык баланстын бузула баштаганынан кабар берет.
Баанын келечекте өспөй койбостугуна бир далил. Жакында энергетика жана өнөр жай министринин орун басары Нурлан Садыков стратегиялык товар болгон энергетикага 2016-жылы 21% ке, соңку 2017-жылы болсо 29-30% өсөөрүн айтып жылаандын башын чыгара баштады. Бул болсо калган эл керектеген товарлардын куну келечекте дагы да болсо кажетсиз жогорлашын билдирет.
Ошентип премьер-министр Т.Сариев калкты куру жайкаруунун, элди соороткондун ордуна чындыкты ачык мойнуна алып, белди бекем бууганыбыз артык, алдыда көптөгөн кыйынчылыктар күтүп турат дегени алда канча пайдалуу болор эле. Кыскасы, оңой оокат жок, болгон да эмес, болору да арсар.
Үсөн Касыбеков
«Фабула», №26 Шейшемби, 27-октябрь,2015-жыл

«Хулиганство» и свобода слова—это разные вещи

Автор: uson-kasybekov, марта 6, 2015

Окружение президента начало агиткампанию по оправданию главного редактора газеты “Азия news” Аслана Сартбаева, для которого судебным органом избрана мера пересечения в виде ареста сроком на 2 месяца по статье «хулиганство» в УК. Новоиспеченный пресс-секретарь президента Жанар Акаев в личной странице Фейсбука откровенно стал зондировать почву для смягчения деяний А.Сартбаева судебными и следственными органами. Вот что пишет Жанар Акаев:
Janar Akaev
4 Март в 15:30 • Бишкек • отредактировано •

Аслан Сартбаев боюнча.
“Азия news” гезитинин башкы редактору Аслан Сартбаев ишкерге тапанчасынан ок чыгарды деп, “бейбаштык” беренеси боюнча айыпталып, Октябрь райондук соту аны эки айга камаган. Бир нече кыргыз тилдүү гезит, сайттардын, алдыңкы журналисттери өлкө жетекчилигине кайрылып, Аслан Сартбаев боюнча акыйкат чечим чыгарууну өтүнүп жатышат, мен да ушундай эле пикирдемин, тергөө органдарынан Сартбаев боюнча белдүү журналисттердин кайрылуусуна көңүл буруп, анын үй-бүлөлүк абалын эске алып, башкы редакторду абакта кармоо чечимин жумшартышын өтүндүм. Бул маселени президент менен да талкууладым, ал да соттун чечимине канааттанган жок.
Аслан Сартбаев кыргыз тилдүү басылмалардын редакторлору, маалымат сайттардын жетекчилери, эркин журналисттердин көпчүлүгү ага кепил болуп, аны коргоп жатканын көрүп мындан ары тапанчасын орунсуз колдонуп, ок чыгарууга барбайт деп ишенем.
Анткени соңку жылдары Кыргызстаныбыз сөз эркиндиги жаатында эл аралык уюмдардын отчетторунда алдыга карай чоң секирик жасап келатат, менимче сөз эркиндигин дагы өнүктүрүү, аны коргоп калуу журналисттердин да түздөн түз милдети. Буга биз чындыкты жазуу менен гана жете алабыз, бир гана жолу ушул-чындык, чындык жана чындык.
Тергөө органдары Аслан Сартбаевге байланыштуу бул өтүнүч, кайрылуулардан кийин аны камакта кармоо чечимин жумшартат деп ойлойм.
https://www.facebook.com/janar.akaev/posts/806457379391388?comment_id=806475642722895&notif_t=feed_comment_reply
Текст обращения Жанара Акаева не отличается с точки зрения нормативной грамматики кыргызского языка и стилистики особой грамотностью, написано бестолково, имеется много повторений, поэтому вынужден буду прибегнуть к подстрочному переводу на русский язык. Итак: «О. А.Сартбаеве.
Октябрский суд обвинил главного редактора газеты “Азия news” Аслана Сартбаева в том, что он открыл огонь из пистолета против бизнесмена, арестовал по статье «хулиганство» на два месяца. Ведущие журналисты нескольких кыргызскоязычных газет, сайтов обратились к руководителю страны о принятии справедливого решения по Аслану Сартбаеву. Я также поддерживаю такую точку зрения. Я просил бы следственные органы обратить внимание на обращение известных журналистов, а также на его семейное положение, смягчить меру пресечения главного редактора. Данный вопрос обсудил с президентом, он также не доволен (?) решением суда.
Увидев, что редакторы кыргызоязычных изданий, руководители информационных сайтов, а также многие независимые журналисты дают гарантии и стали защищать его, убедился, что он в дальнейшем больше не будет не уместно применять оружия, открывать огонь.
Наш Кыргызстан по отчетам международных организаций в последние годы делает большие шаги в области свободы слова. По-моему, долг и прямая обязанность журналистов внести свой вклад для того, чтобы дальше развивалась свобода слова. Мы достигнем этой цели, написав только правду, правда, еще раз правда и ничего больше
Думаю, следственные органы после этой просьбы и обращений, смягчат решение о содержании ареста Аслана Сартбаева.
PS: Имена так называемых «редакторов кыргызоязычных изданий, руководителей информационных сайтов и независимых журналистов» Жанар Акаевым не названы, остается секретом за семью печатями
Усен Касыбеков

Пятое колесо в телеге

Автор: uson-kasybekov, февраля 15, 2015

«Репортеры без границ», входящая в международную неправительственную организацию, объявила о том, что Кыргызстан занял 88 место, поднявшись в рейтинге на 9 позиций по сравнению с предыдущим годом. «Согласно Индексу, в Кыргызстане ситуация со свободой прессы улучшается с каждым годом, начиная с 2012-го. В 2007 году страна заняла 110 позицию и продолжала спускаться в рейтинге только вниз, так что в 2010 году достигла 159 позиции», – говорится в «Репортеров без границ».
Но знающие люди о состоянии свободы слова и ее светлых и темных сторонах изнутри, всякие «международные» индексы, рейтинги как пятое колесо в телеге – абсолютно ничего не значат. Вещь совершенно бесполезная. Более того он может нанести урон объективной журналистике республики основанной на фактах, а не на домыслах.
Когда свобода слова для безответственных мошенников печати, которые и двух слов связывать не могут это уже не свобода слова. Как известно, кыргызоязычные газеты сплошь и рядом превратились в информационный кислотно-желтый поток. Тон стали задавать всякого рода проходимцы СМИ, “ушактологи” и клеветники, распространяющие всякие бабские сплетни. Привычные разговоры о профессионализме СМИ, качественной журналистике давно, похоже, безвозвратно забыты.
Но мы не должны забывать, что «свободные граждане могут говорить и писать не все, что им вздумается, но только то, что они считают возможным говорить и писать, не нарушая права слова других, сознавая свою нравственную ответственность за все сказанное и написанное, отвечая перед другими людьми за правдивость своих речей и писаний. Истинная свобода слова не мирится с клеветой и неправдой. Ибо клевета и неправда есть насилие над истиной, злоупотребление свободой слова, словесный разврат». ( Тахтарев Константин Михайлович (1871 – 1925 – российский социолог, политический деятель, один из первых преподавателей социологии в России.)
В 13 февраля на заседание Пленума Верховного суда рассмотрены проект Постановления Пленума Верховного суда «О судебной практике по разрешению споров о защите чести, достоинства и деловой репутации». Отмечено что судебная практика по разрешению споров о защите чести, достоинства и деловой репутации растет с каждым годом. В итоге заседаний проект постановления Пленума Верховного суда «О судебной практике по разрешению споров о защите чести, достоинства и деловой репутации» был принят судьями единогласно.
Такой сценарий развития событий можно было ожидать – решению Пленума Верховного суда удивляться не приходится. Причины лежат на поверхности. В последнее время стало четко прослеживаться, что под прикрытием свободы слова растет число, возомнивших себя крутыми журналистами, информационных хулиганов и отъявленных мошенников СМИ типа Д.Орунбекова, А.Айтикеева, Н.Анаркулова и прочих.
Не секрет, что кыргызскоязычные газеты стали под видом свободы слова – помойной ямой очернений, инсинуаций и клеветнических измышлений, рожденных больным воображением, гордо называющих себя журналистами, хотя к данной профессии они никакого отношения не имеют. Для подобных «журналистов» по заказу своих хозяев проще простого цепляться к недругу с издевкой, насмешкой, запросто его оболгать, и растоптать в грязи.
Еще накануне нового 2013 года президент А.Атамбаев, ставшей уже традиционной в итоговой пресс-конференции, обратил внимание на необузданность кыргызоязычной прессы. Сравнивая их с мухами, разлагающих общество, задался вопросом «меня часто спрашивают, кто главный враг кыргызов? Главный враг кыргызов – это сами кыргызы. Мать легендарного Манаса была булгарской царевной. Булгария – это древнее государство на реке Волга. И заявления о национализме кыргызбаями делались со времен Манаса. Манаса отравили сами кыргызы. Также отравили и его сыновей Семетея и Сейтека. Наподобие всяких «Учуров» ( новый логотип «Азия news»), которые назвали человеком года Жаныша Бакиева. Эти же люди ответственны за нападки на министра финансов Лаврову, которая не знает кыргызского языка. Нам нужен филолог или министр финансов? Этими вопросами должна плотнее заняться Генеральная прокуратура. Мне стыдно за таких. Но и это пройдет. Им не удастся разделить и разложить страну. Если кто – то из силовых структур не работает, то это нужно начинать». К сожалению, как предполагал президент, необузданность, агрессивность «желтых» газет «не проходит». Более того они стали еще ожесточеннее, разнузданнее что ли в распространении информации, основанной не на фактах, а слухах, домыслах и догадках для того, чтобы очернить недругов. Вот, простой пример. В одном из номеров газета «Учур»: под заголовком «Коварный “чай” для политиков» пишет: «3 октября, во время проведения митинга, Ташиев и Текебаев вместе пили “чай” (газета предполагает, что именно “напиток” сподвиг К.Ташиева на действия, из-за которых он впоследствии оказался в СИЗО). О.Текебаев, который, с тех пор как в прессе муссируется вопрос по поводу “мародерства атамекеновцев”, не особо жалует журналистов, после появления вышеупомянутой информации сам вышел на связь. Текебаев признался, что действительно 3 октября, во время собрания, где-то в 10-м часу, в фойе “Белого дома” он вместе с Ташиевым пили чай. Даже вспомнил, что за чай оплатил Ташиев. Но на главный вопрос, кто был инициатором, не ответил. “Ведь вполне вероятно, что жаждоутоляющий напиток могли подготовить заранее, специально для горе-депутата. Говорили, что когда-то там же был отравлен и Алмаз Шаршенович”, – напоминает газета». (URL: http://www.vb.kg/213563). Разумеется, О.Текебаев опроверг данное сообщение как несусветную чушь, несущей газетой «Учур». На самом же деле додуматься до такой степени мерзости, что выпитый чай, надо предполагать смешанный с психотропными веществами, подтолкнул К.Ташиева для совершения «подвига» по захвату власти. Нормальному человеку, согласитесь, в голову не может прийти такой идиотский и больной «сюжет».
Почему кыргызскоязычные «желтые» газеты стали «священной коровой»? Никто не может их трогать как неприкосновенных. Во-первых, за ними, как правило, стоят влиятельные люди, занимающие высокие государственные должности, богатые политики, а также криминал, который подкармливает и «удобряет» своих подручных журналистов. Согласно свидетельству медиаэксперта и журналиста А.Оторбаевой, «наносящие урон имиджу профессии и подвергающие сомнению объективность и порядочность остальной журналистики» являются:
1. «Алиби», главный редактор Бабырбек Жээнбеков (фактические владельцы или спонсоры Акматбек Келдибеков, Омурбек Бабанов)
2. «Асман-пресс», Керим Айдаров (Камчыбек Ташиев, Садыр Жапаров)
3. «Арена”, Элнура Кулуева (Садыр Жапаров)
4. «Учур», (Название газет переименовали. Новый логотип – «Азия news»), Асланбек Сартбаев (Элмурза Сатыбалдиев)
5. «Майдан», Нургазы Анаркулов (Камчыбек Ташиев)
6. «Жаңы ордо» , Бекен Назаралиев (Акматбек Келдибеков)
7. «Айкын саясат», Кенболот Момоконов (Омурбек Бабанов)
8. «Кереге», Кубанычбек Зайнидинов («Замандаш-Современник» партиясы).
http://www.facebook.com/stranakotoroinet?ref=ts&fref=ts
Во-вторых, в их «священности» есть и другие причины. Обращаться в суд на их вседозволенность бесполезно. У них судебный процесс выиграть невозможно. Создана специальная юридическая контора Бабырбеком Жээнбековым для иммунитета «своих» управляемых групп газет. Он же по совместительству возглавляет организацию «желтых» изданий под названием «КГБ» (куда входят такие газеты как «Учур», «Алиби», «Асман пресс», «Майдан.kg», «Арена.kg», «Ачык саясат» и «Деньги и власть»). В «контору Б.Жээнбекова» набраны в штат адвокаты-шабашники. По прейскуранту они обслуживают «КГБ». Их функции заключаются не в участии судебных дебатах, а в нахождении за кулисами общего языка с кыргызской фемидой. На них возложена задача договариваться за определенную мзду с теми, кто должен рассматривать связанные с делами выше перечисленных газет. Как известно, у нас в республике судьи, да и в целом нынешняя судебная система от справедливости и общественного мнения абсолютно не зависит, зависит только лишь от коррупционных денег. Иначе говоря, так называемые «бесстрастные» судьи – продажны. Их можно купить за определенную сумму, что не представляется большим секретом для народа. Таков механизм безнаказанности медиа-магната Б. Жээнбекова и подчиненных ему «желтых» изданий.
Ясно видно, что «Репортеры без границ» необузданность, агрессивность и безответственность журналистов восприняли как индекс роста свободы слова в Кыргызстане. Произошла откровенная подмена понятий. Невооруженным глазом заметно, что так называемые международные медиаэксперты со своими одобрительными «индексами» подталкивают «желтых» журналистов ( в основном кыргызоязычных) к новым «подвигам» – еще более необузданно безответственным и еще более мерзопакостным поступкам.
Усен Касыбеков

 

 

«Мусоросборник» сталкивает лбами двух высокопоставленных чиновников

Автор: uson-kasybekov, февраля 4, 2015

«Мусоросборник» сталкивает лбами двух высокопоставленных чиновников
Кто мог подумать, что малотиражная «желтуха» под названием «Азия news», занимающаяся в основном распространением всяких клеветнических измышлений, удалось столкнуть лбами двух высокопоставленных чиновников – руководителя аппарата президента Кыргызстана Данияра Нарымбаева и министра юстиции Алманбета Шыкмаматова. Спровоцированный невзрачной грязной газетенкой конфликт двух чиновников так далеко зашел, что пришлось их противостояние рассматривать на заседании членов Совета коалиции парламентского большинства. Инициатива конфронтации принадлежала руководителю аппарата президента Д.Нарымбаеву, потребовавшего публичного извинения от министра А.Шыкмаматова за его не обоснованное утверждение о том, что отставка А.Саляновой с поста генпрокурора, возможно, многоходовая игра руководителя аппарата президента. Но извинения от А.Шыкмаматова Д.Нарымбаев не дождался. Министр юстиции отказался просить прощения у Д.Нарымбаева, отдав предпочтение отставке. Инцидент с Д.Нарымбаевым он объяснил следующим образом: «Для меня неприемлема позиция – попроси извинение – остаешься, нет, так увольняйся. Он сказал, что если бы я хоть один раз ему позвонил, всего этого не было бы. Значит дело не в этике, а в личной обиде», – сказал А.Шыкмаматов. Поскольку он не считает себя виновным и готов написать заявление об отставке на имя премьер-министра Джоомарта Оторбаева, что и было сделано на следующий день.
Обосновывая свое обращение на заседании членов коалиции большинства, Д.Нарынбаев заявил, что его коробит позиция занятая министром: «Господин Шыкмаматов так и не понял, о чем речь. Такие прецеденты сказываются на взаимоотношениях между госорганами. После слов министра хочется задать вопрос: у нас Шыкмаматов – главный юрист страны или главный предсказатель? Политическое лицо должно отвечать за каждое свое слово. Если Шыкмаматову все равно, что о нем пишут, то мне нет. Особенно это важно в свете предстоящих выборов», – добавил он. С самого начала заданный тон Д.Нарымбаевым предсказывал, что трения двоих не может не закончиться благополучным миром.
В ходе заседания членов коалиции большинства ЖК Д.Нарымбаев также коснулся характерных черт современной прессы. Он заявил: «Я читал в прессе, что вы называете это мелочью, вините во всем газету, называете прессу желтой. Я вам скажу, что она пожелтела, потому что такие политики и чиновники сливают туда всякую желтуху, сплетни, огульные компроматы и собственные фантазии. А потом еще возлагаем вину на журналистов». Таким образом, видно, что Д.Нарымбаев возложил целиком всю вину на чиновников, которые «заказывают» прессе разные сплетни и ушаки на «заклятых друзей».
Но при этом, уважаемый Данияр Ильич упускает из виду, что «желтухи» также должны нести ответственность с теми чиновниками, которые «сливают туда всякую желтуху, сплетни, огульные компроматы и собственные фантазии». Более того пресса в большей степени ответственна по сравнению с «источником» за то, что печатают на своих страницах. Поскольку газеты (в основном кыргызоязычные) распространяют и тиражируют заказанные сплетни чиновников, доводят до массы уже готовом виде. При этом пресса, как правило, добавляет выгодные для себя перчики, обильно насыщая своими домыслами, предположениями. Основная роль – формирование общественного мнения – принадлежит прежде всего прессе (иногда ее называют «четвертей власти»), а не любителям за кулисных бесед.
Если бы не было заинтересованности в прессе, то проплачиваемые «заказы» чиновников, «сливающих» различного рода сплетни, не до такой степени не пожелтели кыргызскоязычные газеты. Если бы свободу слова не превратили – в говорить и писать что вздумается, то не появилась такая клеветническая газетенка, как «Азия news». Если бы кыргызская пресса придерживалась международных стандартов: поддавать объективную информацию с проверенными фактами, аргументацией и убедительными доводами, то «заказные» сплетни сами по себе сдохли в кабинетах и междусобойчиках чиновников, не перекочевывая на страницы «желтых» изданий.
Всем известно, что сегодня пресса, особенно кыргызскоязычные газеты превратились в сплошь и рядом в «желтуху», журналисты в «ушактологов». Причем тон стали задавать в кыргызском информационном пространстве разного рода медиамошенники, не имеющие к журналистике никакого отношения типа Д.Орунбекова, А.Айтикеева, Н.Анаркулова и.т.п. Сейчас кому ни лень, тот и журналист, политолог или эксперт, как говорится «каждый суслик – агроном». Кто с трудом умеет связать два слова и кому по силам скомпоновать разного рода низкопробные бабские слухи, то он уже провозглашает себя журналистом и начинает на каждом углу кричать: «не трогайте нас журналистов, нас притесняют, мы самые что ни на есть истинные выразители кыргызской свободы слова и свободы мысли». При этом, разумеется, о профессионализме, о качественной журналистике нет ни одного слова упоминания.
Обуздать желтый селевой поток тиражирования сплетен в кыргызскоязычной прессе никак не удается. Принятый ЖК и подписанный президентом в прошлом году закон об уголовной ответственности за заведомо ложные публичные обвинения в совершении преступлений не работает, лежит мертвым грузом как и многие другие законы. По крайней мере, не было случая, чтобы кто-либо из «желтых» журналистов понес наказание по данной статье. Ясно видно, что правоохранительные и судебные органы, когда наступает правоприменение закона о «ложном сообщении» заметно теряются, надо полагать, в силу недостаточности их компетентности. Часто идет заигрывание власти со специализирующими в распространении слухов и сплетен журналистами, что чревато нежелательными последствиями. Увидев безнаказанность за свои слова, многие «газетчики» стали вести довольно нагло. Порою нам, кажется, власти выгодно иметь такие «желтые» газеты, как «Азия news». Иногда берут вверх сомнения, что власть в лице чиновников ещё их подкармливает. Во всяком случае, заметно, что им негласно покровительствуют в высших эшелонах власти. Это тоже можно объяснить. Изначально склонных к интриге чиновникам рентабельно иметь низкопробные газеты. Объективная, вменяемая, конструктивная и ответственная пресса доставила бы много хлопот, чем специализирующие на слухах газеты. Причину конфликта Д.Нарымбаева и А.Шыкмаматова следует искать, прежде всего, в кыргызоязычных «желтых» изданиях, превративших СМИ в примитивных базарных сплетников и интриг.
PS: Заваривший всю эту кашу редактор газеты «Азия news» на приглашение заседания членов Совета коалиции парламентского большинства не отреагировал. Отмазался, что он находится в командировке в Иссык-Кульской области. Словом, дал понять, что «вы нам не указ, мы свою миссию выполнили» – подкинули в огонь головешки к разгоранию скандала, мол, теперь вы сами разбирайтесь.
Усен Касыбеков

Лозунги оппозиции безнадежно устарели

Автор: uson-kasybekov, февраля 1, 2015

Лозунги оппозиции безнадежно устарели
Лидер наиболее «перспективных» оппозиционных политиков и по совместительству глава НОД Равшан Жээнбеков шлет привет из США, где нынче находится. Согласно его сообщению оппозиция планирует провести масштабный Курултай в конце февраля или в начале марта. Но одолевают сомнения, что предстоящий «грандиоз», как ранее обещанный всенародный Курултай, вероятно, снова не состоится. Так же потерпит фиаско, как и предыдущие. Не обманывает ли Р.Жээнбеков себя и своих приятелей по оппозиции как часто это бывало? Ожидаемый весенний Курултай пока только громкое и пустое обещание, точнее больная фантазия политически безмерно амбициозного Р.Жээнбекова.
Одно можно сказать точно – старые лозунги оппозиции безнадежно устарели. Окончательно потеряли социально-экономическую остроту. Как известно, осенью прошлого года они планировали поднять вопросы “повышения тарифов на электроэнергию, роста цен на ГСМ, отсутствия природного газа на юге и т.д. они будут организовывать протестные акции, которые должны привести “к рассредоточению сил и средств правоохранительных органов…” и, в конечном итоге, к протестам и “государственному перевороту”. По прогнозу Р.Жээнбекова «этой зимой “наступит энергетический кризис, который приведёт к веерным отключениям электроэнергии, что послужит причиной резкого роста протестного потенциала среди населения”. “На фоне повышения цен на ГСМ и продукты первой необходимости, а также отсутствия газа на юге страны мы должны увеличить протестный потенциал”, – говорил Р.Жээнбеков. http://delo.kg/index.php/2011-08-04-18-06-33/8198. Вопреки ожиданиям и предсказаниям лидера оппозиции – грядущему глубокому энергетическому кризису в стране не пришлось сбыться. Жизнь постепенно, но все же налаживается, идет к улучшению. Энергетический кризис в стране преодолен, что позволило правительству переключить внимание на другие актуальные социально-экономические вопросы.
Итак, все по порядку:
1. Страна выходит из энергетического кризиса, связанного с маловодием. Премьер-министр Джоомарт Оторбаев на селекторном совещании, посвященному вопросу прохождения отопительного сезона заявил: В последнее время ситуация в энергетической отрасли Кыргызстана стабилизировалась, достигнута экономия потребления электроэнергии на 20%. «По его словам, впервые в истории Кыргызстану пришлось импортировать электроэнергию из Казахстана и Таджикистана по завышенным ценам, чтобы сохранить объем воды в Токтогульском водохранилище. «В целом за декабрь 2014 года по январь 2015 года всего по Кыргызстану суточное потребление электроэнергии составило 52-54 млн кВт.ч. Некоторые говорят, что год был теплым, но 2 года назад была такая же погода. Мы смогли сэкономить 20% по стране, началась энергоэффективность. Население и бюджетные организации начали экономить электроэнергию. В этот осенне-зимний период население закупилось углем в 2 раза больше http://www.tazabek.kg/news:385618?from=rss. Что касается, тарифов потребления электроэнергии по заявлению директора Департамента по регулированию ТЭК Нурбека Элебаева рассмотрен вопрос о его снижении. «В конце месяца мы оперативно рассмотрим данные распредкомпаний и «Электрических станций». Если снова потребление будет ниже ожидаемого, как это произошло в декабре, то тарифы будут пересмотрены. К концу марта мы должны вывести реальную цифру, которая по факту должна быть заложена в тарифах. До этого в методику расчета мы брали плановые объемы потребления., то есть планировалось импортировать 1 млрд киловатт часов электроэнергии, но сегодня по факту вышло 760 млн. С учетом объема поставок мы будем делать перерасчет тарифа», – сказал Н. Элебаев.
2. Рост цен на ГСМ остановился. Идет его снижение
3. Вопрос с обеспечением природным газом на юге решен. На юг Кыргызстана дали газ в самый канун Нового года. Закончился бесконечно длинный безгазовый режим продолжительности на 8,5 месяца. Более того российская компания «Газпром» планирует увеличить подачу природного газа в Киргизию в три раза и обеспечить газификацию на 60% территории республики, сообщил генеральный директор «Газпром промгаза» Юрий Спектор на заседании киргизского правительства в пятницу, 30 января. Председатель правления ОАО «Газпром» Алексей Миллер подчеркнул, что российская компания поставила задачу в рамках генеральной схемы газификации Киргизии поднять уровень газоснабжения жителей республики почти в три раза — с 22% до 60%. Причем “Газпром” намерен довести сумму инвестиций в газификацию Киргизии до 34 миллиардов рублей вместо запланированных 20 миллиардов.
Таким образом, оппозиции во главе с Р.Жээнбековым для того, чтобы созвать всенародный Курултай придется поменять старые лозунги, придумывать новые. Дефицит повестки дня будущего Курултая у оппозиции на лицо. Так что предполагаемую в будущем масштабную акцию оппозиции не стоит всерьез воспринимать . Народ потерял доверие выращенным из за рубежа оппозиции, осознали, что роль Р. Жээнбекова – это всего лишь «козел-провокатор». ( Как известно, козел выступает в роли вожака. На мясокомбинатах держат специального козла, который ведет в цех убоя животных и баранов). История повторяется дважды: первый раз в виде трагедии, второй — в виде фарса.
Усен Касыбеков

Скучать не приходится

Автор: uson-kasybekov, декабря 26, 2014

Семимильными шагами приближаются очередные парламентские выборы. Кыргызская пресса, пользуясь ситуацией, постарается подзаработать на избирательном кампании. Оживятся, находящиеся в дремотным состоянии, полузабытые газеты (сейчас в Кыргызстане зарегистировано 2200 СМИ, а за последние 4 года появились еще 554). Неизбежно усилится напор критики, направленной на участвующих в выборах политических партий и потенциальных кандитатов, претендующих в депутаты ЖК.
К сожалению, в СМИ будут задавать тон «желтушные статьи», ушаки, домыслы, предположения и клеветнические измышления, а не объективный анализ, основанный на фактах. Как обычно, начнется травля политиков друг против друга, шантаж и провокации,что является особенностью национальной политики в избирательных кампаниях. В этом деле, а именно в распростраенении ушаков, особенно кыргызкоязычные журналисты, собаку сьели. Многие разучились писать в формате качественной обьективной журналистики. «Ушактология» и шантаж становится главной профессией журналистов, что в один голос признается общественностью республики. Политики тоже озоботились контрмерами против «желтого» селевого потока в кыргызских СМИ. Ранее декриминилизированная статья «клевета» в УК снова была восстановлена, но уже в другом обличии, под другим названием, что не меняет сути закона. Депутаты ЖК внесли изменения в Уголовный кодекс «за распространение ложной информации о совершении преступления».
Как известно, свободу слова многие журналисты восприняли как вседозволенность.
Но методы и инструменты в передачи информации, выбранные ушактологами-журналистами, чреваты нежелательными или опасными последствиями. С постепенным повышением политической температуры неизбежно увеличится число обращений в суд. «В последние годы в нашем обществе усиливается негативная тенденция, связанная с использованием заведомо ложных сообщений и публичных обвинений лиц в совершении преступления для сведения личных счетов, мести и других корыстных побуждений. Заведомо ложные сообщения о совершении преступления также активно используются в политической борьбе» – сказала деутат Э.Кочкорова («Ар-Намыс»), которая инициировала данный закон.
Закон о заведомо ложном сообщении в СМИ достачно жесткий. В 2 статье 329 УК КР предусмотрена уголовная ответственность за заведомо ложные публичные обвинения в совершении преступлений. Закон был принят Жогорку Кенешем 16 апреля этого года и подписан президентом.
Согласно поправкам в УК и УПК, за заведомо ложное сообщение в СМИ о совершении преступления предлагается наказывать штрафом от 500 до 1 тыс. расчетных показателей (50-100 тыс. сомов) или лишением свободы сроком до 1 года.
То же деяние, совершенное с обвинением в совершении тяжкого или особо тяжкого преступления и из-за корыстных побуждений, наказывается штрафом в размере от 1 до 2 тыс. расчетных показателей (100–200 тыс. сомов) или лишением свободы сроком от 1 до 3 лет.
Деяние, совершенное в интересах организованной группы или преступного сообщества, соединенное с искусственным созданием доказательств обвинения, наказывается лишением свободы сроком от 3 до 5 лет.
Уже появились первые ласточки судебных разбирательств. Депутат О.Текебаев («Ата-Мекен») обратился в суд на известного в кыргызскоязычной журналистике профессионального сплетника и провокатора Адилета Айтикеева за многолетное и необузданное распространение сплетен, преднамеренное преследование путем тиражирования ложных клеветнических измышлений. http://www.gezitter.org/interviews/32072_omurbek_tekebaev_proshu_lishit_svobodyi_aytikeeva_na_3_goda/ В данное время идет расследование. На днях Генпрокуратура возбудила уголовное дело по части 2 статьи 329 УК КР против небезызвестного патологического лжеца Д.Орунбекова. http://www.gezitter.org/culture/35967_natsionalnoe_oppozitsionnoe_dvijenie_rasprostranilo_zayavlenie_po_povodu_vozbujdeniya_ugolovnogo_dela_v_otnoshenii_nezavisimogo_jurnalista_d_orunbekova___/
Все только начинается. Словом, скучать не приходится.

Үсөн Касыбеков